Het stelsel moet op de schop

Weg met ondoorzichtige collectieve regelingen, individuele pensioenpotjes zijn de toekomst, volgens Marianne de Boer, sinds 1 juli 2016 directievoorzitter van BeFrank. “Mensen verantwoordelijk maken voor hun eigen pensioen is dé manier om het lage pensioenbewustzijn te vergroten en pensioen in de toekomst betaalbaar de houden.”

“Het pensioenstelsel moet ingrijpend veranderen”, zegt directievoorzitter Marianne de Boer van premiepensioeninstelling (PPI) BeFrank (zie kader). “Het huidige stelsel is door de vergrijzende bevolking en lage rente niet meer houdbaar”, aldus De Boer. “De druk op jongeren, die het door de crisis toch al lastig hebben, is veel te groot. Zij betalen voor veel te rooskleurige garanties die in een compleet andere economie zijn beloofd. Een pensioen van 70 procent van het laatstverdiende of gemiddelde loon is niet alleen onbetaalbaar, maar vaak ook helemaal niet nodig. Je huis is bijna afbetaald, kinderen zijn de deur uit, waarschijnlijk is je uitgavenpatroon juist lager dan ooit.”

Loze beloften
Dat veel pensioengaranties nu loze beloften blijken, bewijst de constante onderdekking van veel pensioenfondsen en de noodzaak om veel pensioenen te korten. De oplossing volgens BeFrank is geen garanties meer op de uitkering geven, maar alleen op de inleg: de zogenoemde ‘defined contribution’. “Dat lijkt iets onzekerder, maar is wel eerlijk”, vervolgt De Boer. “Belangrijk is wel om werknemers inzicht te geven in hun verwachte pensioen (minimaal en maximaal) en ze heel duidelijk te laten zien wat ze zelf kunnen doen om hun pensioen te beïnvloeden. Bijvoorbeeld door bij te sparen of met een ander risicoprofiel te beleggen.” Volgens De Boer heeft de komst van PPI’s in de pensioenwereld voor een automatiseringsgolf gezorgd. “Langzaamaan verandert de visie op pensioenen. We zijn online, transparant, innovatief en slagen erin om deelnemers hun pensioen uit te leggen. Dat wordt ook gezien en gewaardeerd door pensioenadviseurs blijkt uit recent onderzoek van Motivaction.”

Zelf regelen
In plaats van een collectief systeem moeten we toe naar individuele pensioenpotjes, vindt De Boer. “Het verzekeren van onvoorziene risico’s moet je wél collectief regelen in een verzekering. Maar sparen voor je eigen oude dag, dat doe je zelf. Dat betekent niet dat je er ineens alleen voor staat, maar dat je zelf kiest waar je je pensioen opbouwt.” Mensen zelf de verantwoordelijkheid geven voor hun eigen pensioen is volgens BeFrank ook een oplossing voor een ander probleem: het lage pensioenbewustzijn. De Boer: “Vaak is het pensioen al voor mensen geregeld en hebben ze niets te kiezen, dus verdiepen ze zich er ook niet in. Als je mensen verantwoordelijk maakt voor hun eigen pensioen, moeten ze wel.” BeFrank probeert met duidelijke communicatie het onderwerp pensioen zo begrijpelijk mogelijk te maken. De Boer: “We hebben een app ontwikkeld en ondersteunen werkgevers om werknemers te betrekken en activeren. Ook voeren we campagne -onder de noemer BeFit- om mensen te overtuigen dat pensioen niet iets is voor later, maar voor nu. Door fysiek én financieel in goede conditie blijven kunnen mensen straks optimaal van hun oude dag genieten.”

Nieuwe generatie
De eerste veranderingen in het pensioenstelsel zijn gelukkig al zichtbaar, maar nog lang niet voldoende, vindt De Boer. “De nieuwe generatie staat wel open voor een nieuw stelsel, want die is gewend om zaakjes zelf en online te regelen. De uitdaging is zorgen voor een goede overgangsregeling voor mensen die al pensioen hebben opgebouwd. Dat is een verantwoordelijkheid van iedereen: overheid, werkgevers, vakbonden en werknemers. We moeten problemen niet langer vooruitschuiven. Net als het milieu, moeten we ook het pensioenstelsel netjes achterlaten voor de volgende generatie.”

Dit artikel is zaterdag 10 december in FD Outlook verschenen.

Klik hier voor het opgemaakte artikel.