Menu

Eindelijk een persoonlijk pensioenstelsel

8 oktober 2020

Nieuws

Het nieuwe pensioenakkoord is een grote stap voorwaarts, als je het ons vraagt. Eindelijk gaat iedereen op een transparante en persoonlijke manier pensioen opbouwen. We feliciteren de pensioenfondsen van harte met deze overstap. En verwelkomen ze met plezier in de DC-familie. Maar we zijn er nog niet helemaal. Juist nu is het slim het laatste stapje te zetten: geef mensen ook de mogelijkheid  hun pensioen af te stemmen op hun persoonlijke situatie.

Na tien jaar gesteggel gaan de pensioenfondsen over naar een nieuwe wereld. Onze wereld. Van een Defined Benefit-regeling (DB) naar een Defined Contribution-regeling (DC). Het verschil? Bij een DB-regeling wordt op dit moment een gegarandeerd minimum pensioen beloofd. De hoogte van de vooraf afgegeven garantie hangt af van het salaris en de diensttijd, niet van de beleggingsresultaten van het pensioenfonds.

Garanties loslaten
De afgelopen tien jaar is gebleken dat deze ‘garanties’ van een minimaal pensioen geen garanties waren. De rente bleef maar dalen en de levensverwachting van mensen nam toe. In de praktijk waren werknemers wel degelijk vooral afhankelijk van het beleggingsrendement van een fonds. Het besef dat beloftes niet nagekomen werden, drong bij steeds meer mensen door. In het nieuwe contract worden garanties losgelaten, alleen de premie-inleg staat vast. De pensioenuitkering hangt af van de waarde van beleggingen. De premie die een werkgever betaalt, wordt collectief belegd. De beleggingswinst wordt bijgeschreven op een persoonlijke rekening. In het nieuwe stelsel worden de rendementen niet meer gelijkmatig over alle leeftijden verdeeld. Het risico van de beleggingen wordt aangepast aan de leeftijd. Hoe dichter een werknemer bij zijn pensioen komt, hoe minder risicovol de beleggingen zijn. Zo wordt het pensioen stabieler. Zoals de lifecycle-methode dus, die wij al meer dan tien jaar hanteren.

Zelf je pensioen volgen
In het nieuwe stelsel kunnen werknemers dus zien wat hun premie is en hun opgebouwde pensioenvermogen persoonlijk volgen. Het stelsel wordt transparanter, werknemers weten straks beter hoe ze er precies voor staan. In het oude stelsel hadden ze juist weinig inzicht in hun eigen pensioenpot. Er was één gezamenlijke pensioenpot van zo’n € 1.500 miljard. Wat van jou was? Dat was onduidelijk. De overstap naar een persoonlijk pensioenvermogen moet het vertrouwen terugwinnen.

Solidariteitsreserve
Maar is het niet ingewikkelder dan dat? Hoe zit met de solidariteit van dit pensioenstelsel? Het antwoord: ook dat is niet zo complex. De vakbonden hebben afgedwongen dat er toch circa 10% van het totale vermogen apart gehouden wordt. Deze ‘solidariteitsreserve’ moet de klappen opvangen als het tegenzit met beleggingen. Zodat de ene leeftijdscategorie niet veel meer ontvangt dan de andere. Of dat het pensioen van ouderen stabieler is.

Minder complex
Wat ons betreft maken de pensioenfondsen een verstandige overstap. Wij zeggen dan ook: welkom in de DC-familie. Eindelijk een modern pensioen voor iedereen. De tijd van een leven lang in loondienst bij één werkgever is immers echt voorbij. Daarom is het goed dat het eigendomsrecht van het opgebouwde vermogen nu verlegd wordt van de groep naar het individu. Geen discussies meer over herverdelen, ouderen die vinden dat ze recht hebben op indexatie en jongeren die bang zijn dat het pensioengeld op is als zij met pensioen gaan.

Het nieuwe stelsel past bij de huidige flexibele arbeidsmarkt en is in de basis minder complex. Bij de overgang van het oude naar het nieuwe stelsel komen zeker problemen kijken, zoals het ‘invaren’ van de oude pensioenopbouw naar de nieuwe regeling. Maar in essentie is het nieuwe stelsel voor toekomstige opbouw vrij eenvoudig. Geen rekenrente meer die leidt tot generatiediscussie, geen minimale dekkingsgraden en geen harde beloftes, maar je eigen pensioenvermogen.

Denemarken
Met een persoonlijk pensioenpotje krijgen mensen weer vertrouwen in het pensioenstelsel. Kijk maar naar Denemarken. Het land waarmee we al jaren bovenaan staan op de wereldranglijst pensioen. Daar is het vertrouwen in het pensioen een stuk groter dan hier, terwijl ze met dezelfde problemen worstelen: lage rente en een stijgende levensverwachting.

Het grote verschil? De Denen werken al jaren met persoonlijke pensioenpotjes. Ze kunnen zelf zien hoe hun geld groeit. En krijgen geen loze beloftes voorgeschoteld over de uiteindelijke hoogte van de pensioenuitkering. Alleen prognoses, waarbij benadrukt wordt: die zijn onzeker. Door het ontbreken van beloftes ontstaat er uiteindelijk minder teleurstelling.

Eigen regie door keuzemogelijkheden
De enige stap die pensioenfondsen nu nog kunnen maken is mensen regie te geven door hun pensioen af te stemmen op hun persoonlijke situatie. Welk beleggingsrisico willen ze lopen? Willen ze offensief beleggen of defensief? Hoe duurzaam mag hun pensioenpremie belegd worden? Willen ze nog extra premie inleggen? En kies je op je pensioendatum een vaste of een variabele uitkering? Dit draagt bij tot een meer passende pensioenoplossing. Doe je dit niet, dan zal een gemiddeld beleggingsrisico per leeftijdsgroep worden vastgesteld. En dat is niet voor iedereen passend.

Bij BeFrank bieden we deze keuzes al 10 jaar aan. Met een handige app maken we pensioen overzichtelijk en persoonlijk. Deelnemers kunnen hun pensioenopbouw realtime volgen en zelf aan de knoppen zitten. Hoe hoog mag de inleg zijn? Welke beleggingsvorm heeft hun voorkeur? Ze zien wat de kosten zijn, het rendement, het beleggingsbeleid. Ze hoeven overigens niet te kiezen; maar het kán wel. Uit klanttevredenheidsonderzoeken onder de werkgevers die onze diensten afnemen, blijkt: werknemers die vaker kijken hoe hun pensioen ervoor staat, zijn tevredener.

Van vertrouwen naar betrokkenheid
Wanneer werknemers zien welke premie voor hen gestort wordt en om hoeveel geld het eigenlijk gaat, zullen ze deze arbeidsvoorwaarde meer waarderen. Zien ze hun pensioenpotje vervolgens groeien, dan wekt dat vertrouwen. En als ze ook nog zelf invloed hebben op de keuzes, worden ze meer betrokken bij hun pensioen blijkt uit de praktijk.

Het nieuwe pensioenstelsel is al een grote stap vooruit. Maar wij roepen de pensioenfondsen op om ook de laatste horde nog te nemen: geef mensen de mogelijkheid hun pensioen passend te maken voor hun eigen situatie. En je zult zien dat niet alleen hun waardering toeneemt, maar ook hun vertrouwen en betrokkenheid. Eindelijk invloed op je eigen pensioen.

Dit artikel verscheen 8 oktober 2020 in het FD.