Financiële ongelijkheid tussen mannen en vrouwen: hoe los je dat op? 

Anno 2024 is nog steeds de helft van de vrouwen financieel afhankelijk van hun partner of overheid in Nederland. Marianne Bruijn, de oprichter van The Female Fix, wil dit veranderen. ‘Meer financiële zelfstandigheid voor vrouwen is gunstig voor ons allemáál.’

Wanneer Bruijn terugkijkt op haar eigen loopbaan, begrijpt ze precies waarom ze zich inzet voor financiële gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Twintig jaar lang opereerde ze in de zakelijke wereld. ‘Vrijwel altijd was ik een van de weinige vrouwen in de top. Met mijn achtergrond – opgegroeid met twee oudere broers en handig met cijfers – functioneerde ik probleemloos. Maar bij het moederschap werden de professionele uitdagingen plotseling complex.’

Spagaat tussen werk en thuis

Ze belandde in een lastige spagaat tussen gezin – met vier kinderen – en werk. Haar partner? ‘Een ondernemer die constant bezig is, traditioneel opgevoed. Uiteindelijk kwamen de zorgtaken vrijwel geheel bij mij terecht.’ Die situatie moet en kan anders, voelt ze diep van binnen. In 2022 richtte ze The Female Fix op, een initiatief waarbij ze bedrijven adviseert over gendergelijkwaardigheid op financieel vlak en vrouwen meer regie wil geven in carrière en financiën.

Vrouwen verdienen minder

Wat belemmert de financiële zelfstandigheid van vrouwen? En wat kunnen werkgevers hieraan doen? Vaak hoort Bruijn de bewering: in ons bedrijf bestaat geen loonverschil. Wetenschappelijk onderzoek toont echter een andere werkelijkheid. ‘Vrouwen verdienen per uur 13 procent minder dan mannelijke collega’s in vergelijkbare functies. Bovendien resulteert dit direct in lagere pensioenopbouw. In hogere managementlagen zie je bovendien significant meer mannelijke dan vrouwelijke vertegenwoordigers.’

Creëer transparantie

Wees je bewust van mogelijke loonverschillen binnen je eigen organisatie, adviseert Bruijn. ‘Analyseer de functieverdeling tussen mannen en vrouwen, bestudeer de beloningsstructuren. Verzamel data en creëer transparantie.’ Haar advies voor salarisonderhandelingen is helder: ‘Communiceer open: een mannelijke collega met identieke achtergrond en functie verdient zoveel, dus jij verdient precies hetzelfde.’

Maak kinderopvang betaalbaarder

Steeds meer bedrijven zijn op de goede weg als het gaat om financiële gendergelijkheid, constateert Bruijn. ‘Ze rapporteren conform EU-wetgevingen over maatschappelijke en milieu-inspanningen. Toch kunnen corporates nog meer presteren. ‘Ook de overheid kan volgens haar meer bereiken. ‘Maak kinderopvang betaalbaarder voor werkende ouders. Schrap sociale premies die vrouwen belemmeren terug te keren op de arbeidsmarkt.’ Ze wijst naar landen als Zweden en Noorwegen. ‘Daar is gendergelijkheid een fundamenteel uitgangspunt, zichtbaar in wetgeving en bedrijfscultuur.’

Vierdaagse werkweek

‘Betaal volledig salaris voor een 32-urigewerkweek’ De Nederlandse parttimecultuur versterkt financiële ongelijkheid. Meer vrouwen dan mannen studeren af, maar jonge vrouwen starten vaker met deeltijdbanen, weet Bruijn. ‘Mogelijke gedachten zijn: over tien jaar word ik toch moeder. Of de veronderstelling – vaak terecht helaas – dat hun partner later meer zal verdienen.’ AFAS noemt ze als ‘uitstekend voorbeeld’ van alternatieve aanpak. ‘Een vierdaagse werkweek van 32 uur, maar uitbetaald voor volledige 40 uur.’ Die extra uren kunnen medewerkers besteden aan persoonlijke ontwikkeling, mantelzorg, kinderen of vrijwilligerswerk. ‘Ik geloof dat dit vrouwen enorm zal motiveren fulltime te werken.’

Pensioenkloof

Dat vrouwen over het algemeen minder verdienen en parttime werken, heeft grote invloed op hun pensioen. Een dag minder werken betekent 20 procent minder pensioenopbouw. ‘Vrouwen zijn sinds 1993 een achterstand aan het inlopen,’ vertelt Bruijn. Toen is de wet Gelijke behandeling mannen en vrouwen bij pensioenen (WGB) ingegaan. Daarvoor was het mogelijk dat vrouwen weinig of geen pensioen konden opbouwen. Volgens Bruijn bouwen vrouwen in Nederland 40 procent minder pensioen op dan mannen.

Luister ook de podcast met BeFrank-CEO Kaya de Lange over de pensioenkloof.

Betaald ouderschapsverlof

Als vrouwen stoppen met werken, hebben ze gemiddeld honderden euro’s per maand minder te besteden dan mannen, zo blijkt uit de pensioenmonitor. ‘Vrouwen beseffen niet altijd dat grote levensgebeurtenissen van invloed zijn op hun pensioen. Dat bijvoorbeeld het nemen van onbetaald ouderschapsverlof ervoor zorgt dat ze straks minder inkomen hebben.’ Werkgevers moeten medewerkers hier beter over informeren, vindt Bruijn. ‘Of beter nog: betaald ouderschapsverlof geven.’ Ook bij de overheid ligt ‘een stuk educatie’. ‘Laat jongeren al tijdens hun studie een plan opzetten, met daarin alle life events, en wat dat betekent voor hun carrière en inkomen. Vergroot het bewustzijn hierover.’

Korte en lange termijn

Bruijn merkt nog veel ‘financiële laaggeletterdheid’ bij vooral en vrouwen. ‘Gaat het om de korte termijn – denk aan het huishoudboekje – dan zijn vrouwen oplettend. Maar gaat het om de financiële toekomst – belastingen, beleggingen – dan zie je toch vaak dat de man zich hiermee bezighoudt.’ Niet gek, zegt Bruijn. ‘Vrouwen zijn pas handelingsbekwaam sinds 1957. Daarvoor mochten zij geen eigen bankrekening openen zonder toestemming van hun partner, laat staan een eigen onderneming runnen.’

Minister van gendergelijkheid

De samenleving is nog steeds masculien en traditioneel ingericht, concludeert ze. Bruijn wil de financiële ongelijkheid tussen mannen en vrouwen gelijktrekken. ‘Eigenlijk zou er een minister van gendergelijkheid moeten komen, om dit op te lossen.’ Want een gelijke financiële positie van vrouwen werpt volgens haar alleen maar vruchten af. ‘Meer vrouwen op midden- en seniorposities is ook goed voor de reputatie van een bedrijf. En diversiteit op de werkvloer zorgt voor betere besluiten en een grotere maatschappelijke betrokkenheid. Investeren we méér in vrouwelijke ondernemers, dan levert dat Nederland 139 miljard euro meer op. Kortom, meer geld in handen van vrouwen is goed voor bedrijfsleven, economie én samenleving.’

Over Marianne Bruijn

Marianne Bruijn is merkstrateeg met ruim twintig jaar managementervaring bij grote Nederlandse corporates zoals Rabobank, McDonald’s en Pearle Opticiens. Als oprichter van The Female Fix, co-founder van The Impact Fix en managing director van Code-V richt zij zich op gendergelijkheid en financiële empowerment van vrouwen. Zij adviseert bedrijven over diversiteit en is actief als auteur, spreker en ondernemer.

Dit artikel verscheen 6 december op MT/Sprout